Podwyższona temperatura to najczęstszy objaw infekcji wirusowej lub bakteryjnej, obok kataru i kaszlu. Niestety, jest to również objaw uciążliwy dla dziecka, sprawiający że malec jest marudny i osłabiony, a przez to niechętny do zabawy, pozbawiony apetytu i rozdrażniony. Gorączka wbrew pozorom nie jest objawem złym – to reakcja obronna organizmu, czyli pierwszy sygnał, że organizm dziecka walczy z wirusem lub bakterią. To również znak, że organizm został zmobilizowany do obrony przed patogenem i że uruchomił mechanizmy odpornościowe. Dlatego gorączki nie trzeba zbijać od razu. A kiedy należy ją obniżać i jak postępować z gorączkującym maluchem?
Kiedy mówimy, że dziecko ma gorączkę?
Przyjęło się uważać, że prawidłowa temperatura ciała to 36, 6 st. C. Tymczasem przedział właściwej temperatur u dziecka ten jest znacznie szerszy – nie ma żadnego problemu jeśli ciepłota ciała dziecka wynosi od 36 do 37 stopni. O wyższej temperaturze, czyli o stanie podgorączkowym mówimy, gdy termometr pokazuje wynik powyżej 37 stopni, o wysokiej gorączce u dziecka – dopiero wówczas, gdy przekroczy 38 st. C. Taką temperaturę w pewnych okolicznościach można już obniżać lekami – wcześniej warto pozwolić organizmowi walczyć za jej pomocą z chorobą. 40 st. to bardzo wysoka gorączka, niebezpieczna dla dziecka.
Najczęstsze przyczyny gorączki u dzieci to infekcje dróg oddechowych, np. zapalenie oskrzeli, grypa, angina, choroby zakaźne wieku dziecięcego, jak rotawirusy czy ospa.
Jak postępować z gorączka u dziecka?
Wszystko zależy od tego, w jakim wieku jest dziecko. Gorączka u noworodka i niemowlęcia zawsze jest niebezpieczna – maluszki w pierwszych miesiącach życia mają słabo rozwinięty mechanizm termoregulacji i źle znoszą wysoką temperaturę, poza tym, w tym wieku ich układ odpornościowy jest za słaby, by walczyć z patogenami, każda infekcja jest więc potencjalnie groźna. Dlatego niemowlę z gorączką zawsze powinien obejrzeć lekarz.
Starsze dziecko ma już silniejszy organizm i lepiej radzi sobie z infekcjami. Dzieci, które nie są karmione piersią powinny przyjmowac dużo płynów, aby zapobiec nadmiernej utracie wody. Istnieją również domowe sposoby, które wspomogą dziecko w czasie gorączki. Naturalne sposoby na gorączkę u dziecka są proste: można stosować zimne okłady na głowę, łydki i kark dziecka oraz chłodną kąpiel (temperatura wody powinna być o 1-2 st. niższa niż od temperatury ciała). Starszakowi możemy podać herbatki napotne, jak napar z lipy czy sok z malin.
W czasie gorączki najlepiej udać się do specjalisty, który przepisze dziecku leki przeciwgorączkowe. Malec, u którego temperatura nie spada, a rośnie i osiągnie 38 st. (w przypadku dzieci do 3. roku życia) lub 38,5 (u dzieci powyżej 3. roku życia), powinien dostać lek dostosowany do jego wieku w dawce odpowiedniej do masy ciała.
Najbezpieczniejsze dla małych pacjentów są leki na bazie paracetamolu w postaci kropli lub syropów, łatwych do połknięcia przez maluszka. Starsze mogą brać leki na bazie ibuprofenu. Do 12 lat nie powinno się podawać pacjentom kwasu acetylosalicylowego.
Kiedy nie należy zwlekać z wizytą u pediatry?
Są sytuacje, w których trzeba szybko zbić gorączkę i z wizytą u pediatry nie należy zwlekać. Dotyczy to, jak wspomnieliśmy niemowląt oraz małych dzieci, a także sytuacji gdy wysoka temperatura utrzymuje się kilka dni. Inne objawy, które wymagają natychmiastowej konsultacji to drgawki gorączkowe, utrata przytomności, duszności, odwodnienie oraz zmiany skórne, które mogą sugerować chorobę zakaźną. Pediatra powinien obejrzeć dziecko, które wyraźnie odczuwa ból, np. ucha (to częsty objawy zapalenia ucha środkowego) lub ma silny kaszel i problemy z oddychaniem (może to być symptom zapalenia oskrzeli lub zapalenie płuc). Takie objawy wskazują bowiem na poważne zakażenie i wymagają podania innych leków, nawet antybiotyku.
Jak mierzyć temperaturę ciała u dziecka?
Istnieje kilka metod mierzenia temperatury małym dzieciom. W przypadku gorączki u noworodka i niemowlęcia pomiaru dokonuje się najczęściej w odbycie. Taki pomiar jest jednak zawyżony, dlatego odejmuje się od niego 5 kresek (ok. 0,5°C). Aby zmierzyć temperaturę w pupie dziecka, posmaruj końcówkę termometru oliwką, wsuń go na głębokość 1-1,5 cm i odczekaj 2 minuty.
Starszemu dziecku można mierzyć gorączkę w jamie ustnej (odejmuje się 4 kreski) lub pod pachą – jeśli dziecko jest już na tyle duże, że potrafi utrzymać tam termometr. Najwygodniejsze w przypadku małych dzieci są termometry elektroniczne, które mierzą temperaturę w uchu dziecka.
